Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki kıymetli olaylardan biri Atatürk’ün Samsun’a ayak basışıdır. 19 Mayıs 1919 tarihi, Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki dönüm noktalarından biridir. Atatürk’ün Samsun’a ayak bastığı tarih olan 19 Mayıs tıpkı vakitte “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanmaktadır.
Türk Milleti Birinci Dünya Savaşı sonrasında berbatlaşan şartlar içinde kurtuluş dermanları ararken büyük bir önder Mustafa Kemal Atatürk ortaya çıktı ve Samsun’a ayak basarak “Kurtuluş” yolunu açtı. Münasebetiyle Atatürk’ün 16-19 Mayıs 1919 İstanbul’dan başlayan seyahati bir kurtuluş periyodunu simgeler. Samsun’a ayak basışının taşıdığı kıymet Atatürk’ün Büyük Nutku’nu 19 Mayıs 1919 Samsun’a çıkışı ile başlatmasından anlaşılmaktadır.
Gençlik ve Spor Bayramı birinci sefer 1926 yılında Gazi Günü ismi altında Samsun’da kutlanmış, 24 Mayıs 1935’te Atatürk Günü ismi altında resmiyet kazanmıştır. Beşiktaş’ın teşebbüsleriyle Fenerbahçe Stadı’nda kutlanan bu birinci 19 Mayıs, Galatasaray ve Fenerbahçe’li yüzlerce atletin da iştirakiyle bir spor günü haline gelmiştir. Bu tertipten bir mühlet sonra gerçekleşen Spor Kongresi’nde kelam alan Beşiktaş Kurucu Üyesi Ahmet Fetgeri Aşeni kutlanan Atatürk Günü’nün tüm gençliğe mal edilebilmesi için “19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı” ismi altında her yıl yapılmasını teklif etmiştir. Kongrede oylanan bu teklif kabul edilmiş ve Atatürk’ün de onayıyla yasalaşmıştır. 20 Haziran 1938 tarihli kanunla “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanan bu ulusal bayramın ismi 12 Eylül Darbesi’nden sonra “Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı” ismini almıştır.
Atatürk Ulusal Gayret sıralarında Türk milletini ileri götürecek olanların ve köhnemiş fikirlere karşı gelecek olanların genç fikirler olduğunu görmüştü. Bu nedenle de “gençlik” kavramı Atatürk için başka bir değer taşımaktadır. Atatürk gençlerden sık sık bahsederken, yaş sonu dışında fikri olarak gençliği yani, fikirde yeniliği söz etmiştir. O’nun şu kelamı çok manalıdır: “Genç fikirli demek, doğruyu gören ve anlayan gerçek fikirli demektir.”
