Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), insanların obsesyon ismi verilen daima tekrar eden fikirlere sahip olması ve bu fikrin kendisini rahatsız etmesinden dolayı, çoklukla rahatlamak maksadıyla ritüel yahut kompulsiyon ismi verilen daima tekrar eden davranışlarda bulunmasıyla karakterize bir durumdur. Kişinin zihninde uzaklaştıramadığı fikir, niyet ve dürtüler, kişinin isteği dışında gelişir. Kişi bunları mantık dışı olarak değerlendirse de düşünmekten kendini alamadığı için ağır badire yaşayarak huzursuzluğa ve münasebetiyle anksiyeteye sahip olur. Obsesyonların yarattığı huzursuzluğu ve düşünceyi ortadan kaldırmak gayesiyle da yineleyici davranış ve zihinsel hareketler geliştirir.
Obsesif kompulsif bozukluğun belirtileri nelerdir?
– Kirlenme korkusu
– Sistemli ve simetrik olma
– Kendisini yahut sevdiklerinin ziyan görmesine ilişkin kanılara kapılma
– Diğerlerinin dokunduğu objelere dokunamamak
– Objeler nizamlı olmadığında gerilime girme
– El sıkışmaktan rahatsızlık duyma
– Daima el yıkama
– Çok paklık takıntısı
– Mikroplardan korkma
– Daima duş alma isteği
– Daima bir şeyleri denetim etme muhtaçlığı duyma
– Bir şeyleri sayma
– Kilitlendiklerinden emin olmak için kapıları tekrar tekrar denetim etme
– Kapalı olduğundan emin olmak için ocağı tekrar tekrar denetim etme
– Makul kalıplarda sayma
– Bir duayı, kelimeyi yahut ifadeyi içten içe tekrarlamak
Obsesif kompulsif bozukluk nedenleri nelerdir?
Çevresel faktörler: Kişinin toplumsal ve aile etrafında yaşadığı gerilim hastalığın gelişimini tetikleyebilir. Şahısta var olan hastalık hafifi semptomlarla seyrederken muhakkak çevresel faktörler hastalık semptomlarını arttırabilir. Cinsel taciz, kişinin hayatında esaslı değişikliklere sebep olan evlilik, taşınma, çocuk sahibi olma üzere faktörler obsesif kompülsif nedenleri ortasında sayılabilir.
Biyolojik faktörler: Karmaşık bir yapıya sahip olan beyin, olağan işlevlerini devam ettirebilmek için nöron ismi verilen hudut hücrelerine muhtaçlık duyar. Elektrik sinyalleri ile bağlantı kuran nöronların birbirleriyle bilgi alışverişini sağlayan kimyasallar nörotransimitterlerdir. Bu transmitterler ortasında yer alan seratonin düzeyindeki düşme obsesif kompülsif bozukluğun gelişimine neden olabilir.
Obsesif kompulsif bozukluk nasıl tedavi edilir?
OKB kendi kendine geçmez, bu yüzden tedavi edilmesi kıymetlidir. En uygun tedavi metodu ilaç ve bilişsel davranış terapisidir. Kronikleşme yani müzmin hale gelme mümkünlüğünün yüksek olması tedavinin kıymetini arttırmaktadır. Erken teşhis her vakit tedavi müddetini kısaltır.
İlaç tedavisi: Özellikle serotonin sistemi üzerinde tesirli olan ilaçlar OKB tedavisinde epeyce yaralı olmaktadır. Serotonin Geri Alım Engelleyiciler ismi verilen bu küme ilaçlar OKB tedavisinde yaygın ve başarılı biçimde kullanılmaktadır. Tedavinin birinci günlerinde hafif bulantı, baş ağrısı, uyku bozukluğu, midede huzursuzluk üzere süreksiz yan tesirler ile hastaların birçoklarının lisana getirmeye çekindikleri cinsel yan tesirler görülebilir. Lakin bu küme ilaçlar çoklukla hastalar tarafından çarçabuk kullanılan ve kullanımları sırasında bir sorun yaşanmayan ilaçlardır.
Davranış terapisi: Obsesif hastalar telaş verici kanılar ile bu fikirlerden kaçarak ve kaçınarak başa çıkmaya çalışırlar. Ne var ki niyetlerden kaçmaya çalıştıkça bu niyetler daha da artmakta ve böylece kısır bir döngü oluşmaktadır. Davranış tedavilerinde gaye hastayı tasa veren ve telaş oluşturduğu için kaçma ve kaçınma davranışlarına neden olan düşüncelerle [obsesyonlar] karşı karşıya getirmek ve bu karşılaştırmanın oluşturduğu korkuyu azaltmak için devreye giren tekrarlayıcı davranışları engellemektir.
