Panik atak nedir? Panik atağın temel özellikleri ve belirtileri hakkında İsu Liv Hospital Bahçeşehir Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Emine Yedilioğlu bilgilendirmelerde bulundu.
Panik atak nedir?
Aniden ortaya çıkan ve vakit zaman tekrarlayan, kişiyi çaresizlik ve dehşet içinde bırakan ağır problem ya da kaygı nöbetleridir. Panik Atağı, birdenbire başlar, giderek şiddetlenir ve 10 dakika içinde şiddeti en ağır seviyeye çıkar; birden fazla vakit 10-30 dakika (seyrek olarak da 1 saate kadar) devam ettikten sonra zaten geçer. Hastalar tarafından sıklıkla tekrar edilen tanımlamalar; “kalp krizi /felç geçiriyormuş üzere hissetmek”, “aklımı kaçırıyormuş/çıldıracakmış, denetimi kaybediyormuş üzere olmak.”…
Panik atakların temel özellikleri nelerdir?
Panik atağın karakteristik özelliği nerede ve ne vakit ortaya çıkacağının aşikâr olmamasıdır. Gece uyku sırasında bile panik atak geçirilebilir. Birinci atak ekseriyetle kişinin, ruhsal tansiyon altında olduğu ya da bedensel olarak pek âlâ olmadığı yahut yıpranmış ve dayanma gücünün son noktasına geldiğini hissettiği vakitlerde oluşur.
Panik bozukluk belirtileri nelerdir?
Panik atak esnasında kişi anksiyetenin yanı sıra çeşitli fizikî ve zihinsel semptomlar ile karşılaşır. Bu belirtiler besbelli bir sebep olmadan ve hayli süratli ortaya çıkabilir.
Panik atak belirtileri ortasında aşağıdaki semptomlar gözlenir;
– Çarpıntı, kalp atımlarını duyumsama ya da kalp suratında artma
– Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış üzere olma
– Boğulma hissi, soluğun kesilmesi
– Vefat korkusu,
– Mide bulantısı,
– Nefes darlığı ya da göğüste düşünce hissi,
– Parmaklarda karıncalanma,
– Terleme,
– Üşüme, titreme ya da ateş basması,
Bir panik atakta üstteki semptomlardan en az dört tanesi tıpkı anda gözlemlenir. Panik atak her ne kadar korkutucu ve gerilimli olsa da tehlikeli değildir. Görülen semptomlar bireye direkt ziyan vermez.
Panik bozukluğun cinsleri var mı?
Üç farklı cins panik atak vardır.
Spontan panik atak: Gün içinde hiç beklenmedik bir vakit ve yerde ortaya çıkar.
Durumsal panik atak: Atağı tetikleyen bir durum ya da bir müsabaka mümkünlüğü hissedildiğinde ortaya çıkar. Örneğin, toplumsal fobik bir kişi topluluk önünde konuşacağı vakit, yılan fobisi olan biri yılan gördüğünde ortaya çıkan panik atağı bu tiptendir.
Durumsal olarak yatkınlık gösterilen panik atak: Belli bir durumda ortaya çıkma eğilimi gösterir ancak birebir durumda her vakit gerçekleşmesi de gerekmez.
Atağın müddeti var mı?
Atağın müddeti şahıslara nazaran değişken olabildiği üzere, birebir bireyde farklı vakitlerde da hayli değişken olabilir. Panik atağı gün içerisinde hiç beklenmedik bir anda ve yerde apansız ortaya çıkar. Atağın şiddeti, saniyeler ya da birkaç dakika içerisinde doruğa ulaşır. Akabinde hafiflemeye başlar ve ekseriyetle 10-15 dakika sonra ortadan kaybolur.
Panik bozukluğun sıklığı nedir?
Panik bozukluğun genel nüfustaki yaygınlığı yaklaşık olarak %3-4’tür. Toplumdaki bireylerin çabucak hemen 1/3’ünün hayatlarının bir devrinde bir panik atağı geçirdiği söylenebilir. Panik bozukluğu bayanlarda, erkeklere nazaran 2-3 kat daha fazla görülmektedir.
Panik bozukluğun tedavisi nasıldır?
Yaşayan kişi tarafından “çok örseleyici/acı ve güya hiç geçmeyecek bir deneyim” olarak tanımlansa da panik bozukluğu muvaffakiyet ile tedavi edilebilir bir hastalıktır. Panik bozukluğunda faydası ispatlanmış, başarılı sonuçları gözlemlenen iki tedavi metodu mevcuttur. Bunlar ilaç tedavisi ve bilişsel davranışçı terapidir.
İlaç tedavisi: Antidepresanlar ve tasa giderici öbür ilaçların panik bozukluğu için tesirli olduğu bilimsel olarak ispatlanmıştır. Psikiyatrik muayene sonrası şahsa özel olarak uygun ilaç seçimi yapılmaktadır.
Bilişsel davranışçı psikoterapi: Anksiyete bozukluklarında epeyce tesirli olan bilişsel davranışçı terapi, bireye faydasız, gerçekçi olmayan inanışların değiştirilmesi, panik bozukluğunun bir modülü olan düşünce/davranış değişiklilerinde düzenleme yapan faydalı öbür bir tedavi seçeneğidir. En faal tedavi düzenlemesinin bu iki metodu kapsayan ikili tedavi modeli olduğu bilinmektedir
Uzm. Klinik Psikolog Emine Yedilioğlu
