Kötü bir soğuk algınlığına yahut makûs bir mide-bağırsak virüsüne yakalandığınızda ne yaparsınız? Hastasınız ve meskende kendinizi iyileştiriyorsunuz. Ancak birçok kişi zihinsel olarak düzgün olmadığında ne yapar? Ya da yorgun yahut bitkin hissettiklerinde? Bu şikayetleri bir hiç olarak reddediyorsunuz, kendinizi toparlamaya çalışarak devam ediyorsunuz. Psikolog Ilona Bürgel , bu formda devam etmenin yanlış ve tıpkı vakitte tehlikeli olduğunu söylüyor. Zihinsel yorgunluğun ferdî yetersizlikle hiçbir ilgisi yoktur, lakin bunalmanızın değerli bir ihtar işaretidir. Bir tükenmişliğe dönüşebilir ve daha sonra uzun bir müddet devam edebilir.
Tükenmişlik nedir
“Tükenmişlik” terimi için kesin bir tıbbi tarif yoktur. Uzun müddetli çok taleplerin tetiklediği fizikî ve zihinsel yorgunluk belirtilerini özetliyor. Bununla birlikte birçok psikolog tükenmişliğin, tedavi edilmediği takdirde gerçek bir depresyona dönüşebileceğini ve depresyonun bir ön kademesi olduğunu söylüyor.
Ne vakit doktora gitmeliyim
Kendinizi bitkin hissetmeye, dinlenme ve rahatlama hasreti duymaya başladığınızda harekete geçmeli ve hekiminizden randevu almalısınız. Corona vakitlerinde bile!
Tükenmişliğim olup olmadığı nasıl anlaşılır
Bu en güçlü 7 tükenmişlik belirtilerini tanımalı ve bunlara en düzgün nasıl karşı koyabileceğinizi bilmelisiniz…
1 Çok yorgun hissediyor ve uyuyamıyorsanız
Zihinsel çalışma fizikî yorgunluğa neden olabilir. Bilhassa çok çalıştığınızda ve yapılacaklar listesi asla kısalmıyorsa. Gerilim, çok eski vakitlerden beri tüm “baş et ya da kaç” tepkilerini tetikler. Hudut sistemine sinyaller verir. Öteki şeylerin yanı sıra, bedende adrenalin ve kortizon hormonları salgılanır ve bu da bedeninizi alarma geçirir. Libby Weaver, “Otonomik hudut sistemi bilinçaltı tarafından denetim edilir ve kanılarımıza erişilemez” diye açıklıyor. Yani bütün gün gerilim altındaysanız, o kadar adrenalin dolu olacak ki, bedeniniz akşam geç saatlere kadar savaş verecek. Kendinize artık uyumak istediğinizi söyleseniz bile yapamayacaksınız. Uykusuzluktan kaçınmak için saat 2’den sonra kahve içmemeli ve yalnızca akşamları hafif antrenman yapmalısınız. Uzman Weaver’a nazaran, yürüyüş yahut yoga üzere hafif antrenmanlar adrenalini boşaltır. Ağır spor ise nihayetinde beden için gerilim yaratır ve adrenalin üretimini yine uyarır.
2 Her zamankinden daha endişeliyseniz
Aslında telaşlı bir tip değilsin ancak son vakitlerde korku ve hatta panik atak üzere belirtiler artıyor mu? Dikkat et, o vakit tükenmişliğe giden yoldasın. Yoga ve meditasyon üzere rahatlatıcı tedbirleri günlük hayatınıza dahil etmenin tam vakti. Panik ataklar için birkaç derin, şuurlu nefes sise yardım edecektir. Weaver, “Hiçbir şey beden hücrelerini nefes almaktan daha inançlı hissettiremez.”
3 Konsantre olamazsın
Dikkatiniz fikirden kanıya geçiş yaptığında, yanılgı yapmanız yahut değerli şeyleri unutmanız kaçınılmazdır. Bu da gerilime neden olur. Bütün bir gün müsaade al. 24 saat boyunca günlük hayatınızdan büsbütün kopun. İşleri halletmek için değil büsbütün kendinize konsantre olmak için. Meditasyon yapmak için yanlışsız vakit, uzun bir yürüyüşe çıkın ve kendinize güzel bakın!
4 Ruh hali değişikliği
Pandemi, ofiste ya da meskende yaşanan olaylar size yük mı yapıyor? Ruh haliniz, ruh hali değişimleri ile olağandan daha makus ve daha uzun sürüyor mu? O vakit klinik depresyona yönelebilirsiniz. Bir psikolog, depresyonunuzun tükenmişliğin yan tesiri mi yoksa depresyonun habercisi mi olduğunu en âlâ biçimde açıklayabilir.
5 Kolaylıkla sinirlenirseniz
Hemen çabucak herkes, baskı altında bir patlama yaşar yahut çok reaksiyon verir. Bununla birlikte, günlük hal ve hareketleriniz giderek daha agresif hale geliyorsa, acil durum frenini çekmenin tam vakti. Unutmayın: Zihinsel olarak gerginseniz, fizikî olarak da gergin olacaksınız. İpucu: masaj yaptırın. Zira masajlar hem kas hem de ruhsal gerginliğin rahatlamasına yardımcı olabilir. Sıcak bir banyo da kasları gevşetir.
6 Enfeksiyona yakalanırsınız
Sürekli soğuk algınlığı ve bir türlü geçmeyen başka fizikî rahatsızlıklar da bedeninizin bitkin düşürür. Beslenme biçiminizi değiştirin ve bedeninizi dinlendirecek kadar derin bir uyku uyuyun.
7 Çok fazla kahve içiyor ve odaklanamıyorsanız
Peş peşe içilen kahvenin, telaşlı günlük hayatınızda size daha fazla güç vereceğini düşünüyor musunuz? Kahve daha uyanık ve zinde olmak yerine gerilimi artırır ve tükenmişliği artırır. Bunu yerine, bitki çayları tüketin. Bedeninizi daima adrenalin ile doldurmazsanız, güç ve dinginlik kazanacağınızı göreceksiniz.
Not: Vücudunuz tükenmişlik konusunda size birçok ikaz işareti verir. Bunları ciddiye alın ve kendinize hakikat tedbirleri almak için vakit tanıyın. Biraz vakit yardımcı olmazsa, hekiminize durumunuzu dürüstçe anlatmaktan çekinmeyin.
