Sıcak basması bayanlarda ekseriyetle menopozla ilişkilendirilen bir durum. Lakin bundan daha fazlası olabilir. Sık sık ve kalıcı olarak bu durumu yaşayan bayanlar kalp krizi ve inme riskiyle karşı karşıya kalabilir. Sıcak bastığını söyleyen orta yaş bir bayana sorulan birinci soru menopozda olup olmadığıdır. Bu semptom menopozun en yaygın belirtisi olduğu için akla öteki bir rahatsızlık olabileceği gelmez. Son vakitlerde araştırmacılar bayanlara mahsus kardiyovasküler risk faktörlerini daha yakından incelemeye başladılar ve bayanların yüzde 85’ini etkileyen bir durum üzerine yoğunlaştılar, sıcak basması.
Amerika’da açıklanan ‘Kadın Sıhhati Çalışması’nın sonuçlarına nazaran, iki haftalık bir müddette 6 günden fazla yahut gün içinde 4 saatten fazla sıcak basması yaşayan bayanların inme, kalp krizi ya da öteki kardiyovasküler sorunlarla müsabaka riski, sıcak basması yaşamayanlara oranla iki kat daha yüksek olabilir.
Araştırmacıların kalıcı olarak tanımladığı, yani günde 4 saatten fazla sıcak basması yaşayan bayanların, gelecek 20 yıl içinde sıcak basması olmayan bayanlara nazaran kalp hastalıkları geçirme mümkünlüğünün yüzde 80 daha fazla olduğu da bu çalışmada yer alan bilgiler ortasında.
Sıcak basması olağandışı değil, lakin dikkate alınmalı
Uzmanlara nazaran bayanların birçoğu sıcak basması sorununu yaşıyor. Üstelik bu durum çok da olağandışı karşılanan bir belirti değil. Fakat sıcak basmaları kalıcı olmaya başladığında kimi kardiyovasküler risklerin artmaya başladığına işaret ediyor olabilir. Bu tabi ki sıcak basması yaşayan tüm bayanların kalp hastalığı olduğu ya da ileride bu türlü bir sorun yaşayacağı manasına gelmiyor.
‘İki kat daha yüksek risk’ dendiğinde bu kulağa korkutucu geliyor. Araştırma sonuçları daha yeterli yorumlandığında, bayanlarda sıcak basmasıyla alakalı genel kalp hastalıkları riski artışının düşük kaldığı söylenebilir. Uzmanlar, sıcak basması durumunun daha uygun incelenmesinin akabinde bayanlara has kardiyovasküler risk faktörleri ortasına girebileceği görüşünde.
Neden sıcak basması yaşanır?
Vücudun çok ısındığı bir vakit dilimi sıcak basmalarının nedeni olarak açıklanabilir. Birkaç saniye yahut dakikalarca sürebilir. Evvel terlemeye başlar, akabinde üşüme hissi yaşayabilirsiniz.
Genellikle menopozdan sonraki aylarda ortaya çıkan sıcak basmalarına neyin neden olduğu katılık kazanmamışsa da birtakım uzmanlara nazaran sebep östrojen hormonundaki düşüş. Bu düşüşlerin beyindeki hipotalamusu etkilediğine inanılıyor. Hipotalamus, beden çok sıcak olduğunda bunu algılar ve soğutma hareketlerini tetikler. Devamında ise kan damarları fazla ısıdan kurtulmak için genişler.
Tabi akla “Sıcak basmaları yaşayan bayanların kan damarları nasıl reaksiyon veriyor?” sorusu geliyor. Bu sorunun yanıtı 2017 yılında menopoz konusunda yapılan bir çalışmada verilmiş aslında. Bu çalışmaya nazaran sıcak basması yaşayan 40 ve 53 yaş ortasındaki bayanların kan damarı karşılıklarında kardiyovasküler hastalıklarla da kontaklı olduğu bilinen kimi özellikler ortaya çıktı.
Sıcak basmaları ve kardiyovasküler rahatsızlıklar ortasında bir temas olduğuna dair kimi ispatlar var. Lakin hala bu bahiste kanıtlanması gereken onlarca olgu var. Bu irtibatın doğruluğu ne vakit katılaşır bilemem fakat size teklifim, kardiyovasküler hastalıklardan çekiniyorsanız, kolesterol, tansiyon ve diyabet üzere risk faktörlerine odaklanmanız olur.
Tedavi edilmeli mi?
Sıcak basmalarının kardiyovasküler hastalık riskini arttırdığına dair birtakım ispatlar olsa da, sıcak basmalarını tedavi etmenin bu durumu ortadan kaldıracağına dair bir delil yok. Bu durumun tedavisi yalnızca sizi daha güzel hissettirebilir. Tedavi içinse hekiminizin yazacağı kimi hormon ilaçları kullanmanız gerekebilir.
Doc. Dr. Halit Yerebakan
