Son zamanlarda popüler olan beslenme türlerinin biri hiç şüphesiz bitki bazlı beslenme. Tüm dünyada son zamanlarda bitkisel gıda içeren bir yaşam tarzı benimseyen kişilerin sayısı hızla artarken birçok restoran ve fast food zincirlerinde bitki bazlı seçenek yelpazesi öne çıkmaya başladı. Ancak günümüzde birçok kişi bitki bazlı beslenme ile vegan beslenmeyi birbirine benzetiyor. İşte bu iki beslenme türünün arasındaki temel farklar.
Bitki bazlı diyet nedir?
Bitki bazlı beslenme biçiminde vegan felsefesinin etik değerlerinden ziyade sağlık açısından hayvansal gıdalardan uzak duruluyor. Bitki bazlı diyetler tamamen rafine edilmemiş veya minimum düzeyde rafine edilmiş bitkisel gıdalara odaklanır. Et, süt ürünleri, yumurta, un, şeker ve yağ gibi yüksek oranda rafine edilmiş gıdaları hariç tutar ya da en aza indirir. Bitki bazlı diyetler genellikle meyve, sebze, kepekli tahıllar ve baklagilleri içerir. Öte yandan bitki bazlı diyet uygulayanlar yine de bazı hayvansal kaynaklı ürünleri tüketebilir.
Vegan nedir?
Vegan terimi, beslenmenin ötesindeki yaşam tarzı seçimlerini kapsar. Vegan bir yaşam tarzı, kullanılan veya satın alınan ürünler de dahil olmak üzere hayvanlara herhangi bir şekilde zarar vermekten kaçınmayı amaçlar. Vegan olan biri, hayvansal ürünlerin potansiyel olumsuz etkileri ve çevresel etkilerini de hesaba katma eğilimindedir. Hayvansal ürünleri diyetlerinden çıkarmanın yanı sıra, kendilerini vegan olarak etiketleyen kişiler genellikle hayvanlardan yapılmış veya hayvanlar üzerinde test edilmiş ürünleri satın almaktan da kaçınırlar. Öte yandan bitki bazlı diyet uygulayan biri, yağlardan ve işlenmiş tahıllardan kaçınırken bu tarz gıdalar bir vegan veya başka türlü bitki bazlı bir diyetle tüketilebilir.
Vegan diyeti ile bitki bazlı diyet arasındaki fark nedir?
Bitki bazlı bir beslenme ağırlıklı olarak bitkilerden oluşsa da az miktarda hayvansal ürün içerebilir. Vegan bir diyet ise tüm hayvansal ürünlerin tüketimini tamamen yok sayar. 1944’te etik nedenlerden dolayı tüm hayvansal ürünlerden tamamen uzak duran bir beslenme şeklini tanımlamak için Donald Watson, “vegan” terimini kullandı. Zamanla insanlar hayvan refahı, sağlık, çevresel faktörler gibi sebeplerden vegan beslenme biçimini benimsedi ve günümüzde ne olursa olsun hayvan ürünlerin tümünü hariç tutan bir diyeti tanımlamak için kullanılıyor.
Öte yandan, Dr. T. Colin Campbell 1980’lerde etik değerlere değil sağlığa odaklanan düşük yağlı, yüksek lifli ve sebze temelli bir diyeti tanımlamak için “bitki temelli diyet” terimini tanıttı. Bitki bazlı bir diyette yiyeceklerin büyük çoğunluğu bitkilerden gelir. Terim herhangi bir etik çağrışımdan bağımsızdır. “Asla et tüketmemek” veya “hayvansal ürünleri asla tüketmemek” anlamına gelmez. Bir diyetin işleyiş biçiminden bahsederken çok az miktarda hayvansal gıda tüketimi önemsiz görülebilir ancak “vegan” veya “vejetaryen” terimlerinin kapsadığı bilim için önemli bir nüans olarak görülüyor.
