Birçok hastalık gibi demir eksikliği de sinsi bir şekilde ortaya çıkabilir. Bazen semptomlar çok genel belirtiler olduğundan bunların başka bir şey olduğunu düşünebilirsiniz. Bazen de semptomlar aşırı derecede yavaş bir şekilde ortaya çıktığından başlangıçta fark edemeyebilirsiniz.
Özellikle kadınlar arasında yaygın olan demir eksikliği aynı zamanda en bol bulunan minerallerden biridir. Dengeli bir diyet tüketmek önemlidir. Örneğin koyu yapraklı yeşillikler, baklagiller, kırmızı et, tavuk, yumurta, balık, tam tahıllar, kuruyemişler ve kuru meyveler gibi bir beslenme biçimi benimseyerek demiri besinlerden elde etmek oldukça kolaydır.
Demirin vücudumuzdaki görevi nedir?
Rise To Wellness’ın kurucusu doktor Jacey Folkers “Demir, vücudumuzdaki farklı proteinlerin oksijen taşımasına yardımcı olan en önemli besin maddelerinden biridir” diyor. Özellikle bu proteinler, oksijeni akciğerlere ve kaslara kırmızı kan hücreleri aracılığıyla taşıyan hemoglobin ve miyoglobin proteinleridir. Kırmızı kan hücrelerimiz yeterli oksijene sahip olmadığında, dünya genelindeki en yaygın anemi türü olan demir eksikliği anemisi ortaya çıkabilir.
Kimler demir eksikliği riski altındadır?
Başta adet görmeye başlamış kadınlar olmak üzere yaşlılar ve bazı çocuklar da dahil olmak üzere birçok bireyi etkileyebilir. Almond ObGyn kliniğinden doktor Christy Evans, “Demir eksikliği anemisi genellikle artmış kan kaybı nedeniyle ortaya çıkar. Doğum sonrası kadınlarda, adet gören kadınlarda, cerrahi operasyon geçirenlerde veya gastrointestinal sistemde kanama yaşayanlarda yaygın olarak görülür” diyor.
Ayrıca, sindirim bozuklukları gibi demir emilimini azaltan durumların sonucu olabilir, bunlar da çölyak hastalığı, ülseratif kolit, Crohn hastalığı ve H-pylori enfeksiyonu gibi hastalıklarla ilişkilendirilir. Veya kalp hastalığı ve obezite gibi kronik iltihaplanmaya yol açan kronik durumlar nedeniyle de oluşabilir. Ve hatta düzenli olarak aspirin veya ibuprofen gibi ilaçları kullanmak veya basitçe çok fazla kahve ve alkol tüketmek gibi günlük şeylerden kaynaklanabilir. Çünkü bu tür maddelerin vücudun gerekli besinleri emmesini engelleyebileceği biniyor.
Demir eksikliğinin belirtileri nelerdir?
Demir eksikliği belirtilerinin birçoğu aşırı derecede yaygın olduğundan yeterli su içmemek, B12 eksikliği veya hormonal dalgalanmalar gibi sağlık sorunlarının belirtileriyle karıştırılabilir. Demir eksikliğinin belirtileri arasında kalıcı yorgunluk, zayıflık, düşük enerji seviyeleri, fiziksel aktiviteler sırasında nefes darlığı veya solunum zorluğu, baş ağrıları, baş dönmesi ve bilişsel değişiklikleri içerebilir. Diğer semptomlar ise soğuk eller, soğuk ayaklar ve soluk cilt olabilir. Yazının devamında demir eksikliğini belirten 5 semptomu inceleyin.
Dil şişmesi
Bu ciddi bir durumdur çünkü çiğnemeyi ve yutmayı zorlaştırabilir.Bu da besinleri yeterli miktarda tüketmeyi zorlaştırabilir. Bu yüzden dilinizde şişme, ağrı veya yiyeceklerin tadında değişiklikler olup olmadığına dikkat edin. Ve ağzınızın tamamına bakmayı unutmayın. Demir eksikliği aynı zamanda oksijen eksikliğinden dolayı cildinizi soluk gösterebilir, bu nedenle diş etleri de soluk görünebilir.
Tırnakların kolay kırılması
“Tırnaklarımız vücudumuzun geri kalanıyla ilgisiz gibi görünse de aslında sağlığımız hakkında birçok şey söyleyebilir,” diyor Dr. Folkers. Bu nedenle, zayıf ve kırılgan tırnaklara sahip olmak, besin eksikliğinin bir göstergesi olabilir. Tırnakların kaşık gibi içe doğru büyümesine neden olan koilonychia adlı bir durum da demir yetersizliğine işaret edebilir.
Kuru ve çatlak dudaklar
Dudaklarınızı nemlendirici veya su ile düzeltemediyseniz dikkatli olun. “Demir eksikliği olan kişiler ağız köşelerini etkileyen angular cheilitis adı verilen bir çatlama türü yaşayabilir,” diyor Dr. Folkers. “Bu çatlamanın tekrar tekrar geri gelmesini önlemek için sadece krem veya merhemle tedavi etmek yeterli olmaz, altta yatan demir eksikliğini tedavi etmeniz gerekir.”
Garip yeme alışkanlıkları
Örneğin toprak, kil, boya, odun kömürü, kül, saç, kumaş, karton veya temizlik malzemeleri gibi eğer kesinlikle yenmemesi gereken maddeleri birdenbire yemek istiyorsanız kan tahlili yaptırma zamanı gelmiş demektir. Yiyecek dışı maddelere olan istek, bazen stres, anksiyete veya diğer ruh sağlığı sorunlarından kaynaklanabilirken, aynı zamanda anemi belirtisi de olabilir. Ve bu sadece tamamen yenmez şeylere olan arzularla sınırlı değildir. Buz çiğnemek veya mısır nişastası çiğnemek de anemiye bağlı Pica’nın işaretleri olabilir.
Saç kaybı
Saçınız normalden daha ince veya daha az parlak görünüyorsa, bu demir eksikliği belirtisi olabilir, özellikle anemiye dönüştüğünde, bazı çalışmalara göre saç sağlığını olumsuz etkileyebilir. Neyse ki, bu durum tersine çevrilebilir. “Saç folikülleri yeterli oksijen almadığında, dinlenme aşamasına geçer, saç dökülür ve anemi iyileşene kadar geri uzamaz” diyor Folkers.
Demir eksikliğini nasıl düzeltebilirsiniz?
Demir eksikliğinin tedavisi oldukça rutindir. Ciddi demir eksikliği için doktorunuz demir takviyeleri veya intravenöz demir terapisi önerebilir. Düşük ila orta düzeydeki eksikliklerde, muhtemelen ıspanak, brokoli, lahana, sardalye, yumurta, tavuk ve kırmızı et gibi demir açısından zengin besinlerin alımını artırmanızı teşvik edecektir. Öte yandan demir takviyesiyle birlikte C vitamini açısından zengin yiyecekler de tüketmek önem taşıyor.
