Eko-kaygı dünyamız için bir şeyler yapmamız gerektiğinin sinyalidir, birçok durumda tıbben müdahale edilerek düzeltilecek bir sapma ya da bozukluk değildir. Elbette kimi insanlarda çok olabilir. Ancak burada tahlil ferdî reçetelerden çok toplumsal tutum almada gizlidir.
Dünyayı, kaynaklarımızı ne kadar tüketsek de bitmeyeceğine, etrafımızı ne kadar kirletsek de tabiatın kendini yenileyeceğine inandık. Yani ne yaparsak yapalım, gezegenimizin bir formda bunu halledeceğini ve bize bir karşılık vermeyeceğini zannettik. Lakin gerçekler katıdır ve eninde sonunda insanın sorumsuzca doğayı tahrip etmesiyle iklim değişikliği denen çevresel felaket kapımızı çaldı ve tüm gerçekliği ile yüzümüze çarpılmış oldu. Bazıları içinde bulunduğumuz bu süreci ‘küresel yok oluş’ olarak isimlendirmektedirler ki şayet gidişatı değiştirmeyi başaramazsak varacağımız noktanın orası olacağı açık.
Çiftçiler ortasında intihar oranları arttı
Doğanın, sel felaketlerinden orman yangınlarına, hava kirliliği nedeniyle oluşan kardiyovasküler hastalıklardan salgın hastalıklara kadar pek çok biçimde reaksiyon veriyor, sıhhati ve hayatı tehdit ediyor.
Sosyal yapımızı ve fizikî sıhhatimizi tahrip eden iklim değişikliğinin ruh sıhhatimiz üzerinde de birtakım tesirleri olması kaçınılmazdır. İklim değişikliği, direkt müsebbibi olduğu çevresel felaketlerden sonra travma sonrası gerilim bozukluğu, depresyon, çeşitli anksiyete bozuklukları üzere akut periyot tesirlerinin yanında, uzun devirde gerilim birikimiyle çaresizlik ve kaybolmuşluk hislerine, saldırganlık, intihar oranlarının yükselmesine, ümitsizlik üzere belirtilerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Dünyanın pek çok yerinde kuraklık nedeniyle gereğince eser alamayan ve ekonomik zorluklar yaşayan çiftçiler ortasında intihar oranları artmaktadır. Örneğin Hindistan’da son 30 yılda 60 bin çiftçinin kuraklık nedeniyle intihar ettiği bildirilmiştir.
Kuraklık, deniz düzeyinin yükselmesi ve çok sıcaklar üzere nedenlerle insanların yaşadığı yerleri terk etmek zorunda kalabiliyor. Zarurî göç başlı başına bir travma olmakla birlikte insanın doğup büyüdüğü ve derin bağlarla bağlı olduğu yeri terk etmesi, kesif bir kaybolmuşluk hissine, gaye ve mananın kaybolmasına yol açmaktadır. Tüm bunların yanında kirlenen hava, su ve tükenen kaynaklarımız fizikî olarak da hastalanmamıza; örneğin uyku problemleri, unutkanlık, bağışıklık sisteminin baskılanması, yeme alışkanlığımızın değişmesi ve mide-barsak meselelerinin artmasına neden olmaktadır.
Ne vakit patolojik olur
“Eko” sözünün Yunanca “ev” manasına gelmektedir. Münasebetiyle eko-kaygı meskenimiz olan gezegenimizin insan eliyle yok edilme tehdidi karşında gösterdiğimiz aslında doğal bir reaksiyondur. Bu çerçevede bir ölçü eko-kaygının çok da geç kalmadan gezegenimizi kurtarabilmemiz için gerekli ve de sağlıklı olduğunu söyleyebiliriz. Lakin ne vakit ki etraf ile ilgili telaşımız beklenenden daha şiddetli olur yahut gereğinden daha uzun sürüp işlevselliğimizi ve bireyler ortası irtibatımızı bozacak formda denetim dışına çıkarsa, o vakit patolojik bir eko-kaygıdan ya da eko-kaygı ile bağlantılı bir bozukluktan bahsedebiliriz.
Eko-kaygının çok olması birtakım insanlarda etrafla ilgili haberler ve dünyanın gidişatı hakkında çok üzülme, huzursuzluk, birtakım durumlarda panik nöbetlere varan tasa atakları, öfke nöbetleri hatta saldırganlık reaksiyonlarına, bir kısım insanlarda ise tam bilakis ekolojik sorunlardan kaçınma, çaresizlik, ümitsizlik ve hatta uç durumlarda inkar etmeye kadar varabilen reaksiyonlara yol açabilir. Burada başta eko-kaygı olmak üzere iklim değişikliğinin ruhsal tesirlerinin tıbbileştirilmemesinin de bilhassa vurgulanması gerekir. Yalnızca lakin yalnızca bir kesimi olduğumuz ve birlikte yaşadığımız tüm canlı-cansız varlıkları kuşatan bir kavrayış olmaksızın tahlilin mümkün olmadığını bilmeliyiz. Dünyamız hasta iken biz sağlıklı olamayız.
