Hemen çabucak hepimiz gün içerisinde bir kadro şeyleri öbür bir vakte erteliyoruz. Bunun altında bazen geçerli nedenler olsa da, keyfi sebeplerden de kaynaklanabiliyor. Aslında değerli olan bunun bir alışkanlık haline gelip gelmediği durumudur.
Alışkanlık haline gelen ertelemeler vakitle gün içerindeki olumlu bakış açısını köreltme ve motivasyon düşürme bahislerinde hayli başarılıdır. Çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişebildiğini söyleyen Klinik Psikolog Fahriye Nuşin Akbaş, kronik erteleme hastalığına ait açıklamalarda bulundu.
Ruh sıhhatini olumsuz etkiliyor
Klinik Psikolog Akbaş, ömrün her alanında karşılaşılan erteleme davranışını çabucak hemen herkesin, hayatı boyunca kimi vakitlerde sergilediğini belirterek, “Erteleme davranış kalıbı haline gelmesi gündelik yaşantıyı olumsuz istikamette etkilediği takdirde ruh sıhhati açısından sorun oluşturabilmektedir. Erteleme sözcüğünün İngilizce manası olan ‘procrastination’ sözü yarına bırakma manası taşımaktadır. Bireyin ömrünü olumsuz tarafta etkileyeceğini bildiği halde rastgele bir işi başlatıp ve sonlandırmak noktasında harekete geçememesi yahut son dakikalara bırakması klinik müdahale getiren bir durumdur. Erteleme davranışları kişiyi motivasyon açısından olumsuz etkilemenin yanı sıra ruh sıhhati açısından olumsuz tarafta etkileme ihtimali mevcuttur.” dedi.
“Mükemmeliyetçilikle de kontağı var”
Erteleme davranışının bir başka ilintili olduğu kavramın ise mükemmeliyetçi kişilik yapısı olduğuna dikkat çeken Klinik Psikolog Akbaş, şöyle devam etti: “Mükemmeliyetçilik, bireyin uğraşlarına yönelik başarısızlık korkusu, sevgi ve kabul görülme muhtaçlığı üzere dinamiklerle nitelendirilmektedir. Mükemmeliyetçi bireylerde erteleme davranışı değerli bir yer edinmektedir. Gerçek olanı yapma muhtaçlığı ile performansı ve yapılacak işleri denetim altında tutma ya da yinelemektedir. Erteleme davranışı bir ya da daha fazla alanda karar verme, öncelikleri belirleme, program yapma ve programa bağlı kalma ile ilgili şahsî telaşın olduğu davranış biçimidir. Erteleme davranışlarını ‘kronik erteleme’ ve ‘durumsal erteleme’ olmak üzere iki tarafıyla ele alınmaktadır.”
“Kişiye rahatsızlık vermesi kıymetli bir ayrım”
Klinik Psikolog Akbaş, kronik ve durumsal ertelemeleri ise şu biçimde kıymetlendirdi: “Kronik ertelemeler değerli ömür olaylarını erteleme, durumsal erteleme ise genel tekrar eden hayat olaylarını erteleme olarak tanımlanmaktadır. Bu durumun bireyde rahatsızlık uyandırması değerli bir ayrımdır. Literatürde birçok çalışma rahatsızlığa dayanamamanın birçok ruhsal bozuklukla alakalı olduğunu ortaya koymuştur. Rahatsızlığa dayanıksızlığın düşük olması dürtüsel davranışlara neden olur ve his regülasyonunda sorunlar ortaya çıkar. Erteleme davranışı ve vakit idaresi ortasında elbet bağlantı bulunmaktadır. Kişinin kendi vakit idaresini sağlayabilmesi ömrü hakkında program oluşturabilmesi, bireyin erteleme davranışları hakkında farkındalık kazanması ve sebepleri hakkında çalışmalar yapılmalıdır.”
