25 Ocak 2022 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin kararına bahis olan olayda, internetteki bir alışveriş platformundan yiyecek siparişi veren kişinin, gelen sipariş paketinin içinde sigara izmaritine rastlaması sonucunda, satıcıya ve internet sitesine karşı açtığı dava kamuoyunda çok gündeme geldi. Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğr. Üy. Doç. Dr. Umut Yeniocak, dava ile ilgili olarak Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin, aracı hizmet sağlayıcı konumundaki alışveriş platformlarının, satın alınan eserlerle ilgili sorunlardan ötürü sorumlu tutulamayacakları tarafında bir karar verdiğini söyledi. “Elektronik ticaret bakımından stratejik ehemmiyete sahip bu probleme Yargıtay’ın yaklaşımı, tüketici haklarının korunması unsuru bakımından kusurlu ve çelişkili olmuştur.” değerlendirmelerinde bulundu.
İnternet alışveriş platformlarının tüketiciye karşı sorumludur
Umut Yeniocak, birinci etapta tüketici tarafından tüketici hakem heyetine yapılan müracaat sonucunda hakem heyeti, hem alışveriş platformu (aracı hizmet sağlayıcı) olan internet sitesini hem de siparişin satıcısı konumunda olan pastaneyi sorumlu tutulduğunu belirtti. Bunun üzerine, alışveriş platformu olan internet sitesi tarafından tüketici mahkemesine başvurularak, kendilerinin yalnızca alışveriş yapmak isteyenlerle satıcıları buluşturan bir platform (aracı hizmet sağlayıcı) olduklarını, satıcı olmadıklarını, bu sebeple siparişlerde yaşanan bu cins sorunlardan sorumlu tutulamayacaklarını ileri sürdüğünü söz etti. Tüketici Mahkemesinin ise, dava konusu alışverişin, tüketicinin bu alışveriş platformunun ismine duyduğu itimat sebebiyle gerçekleştiğini, bu sebeple internet sitesinin de satıcı ile birlikte sorumlu olduğuna hükmettiğini söyledi. Verilen kararın, bedeli itibariyle kesin olarak verildiği için davanın, bir üst mercie götürülemediğini bu noktada devreye Adalet Bakanlığı’nın girerek, bu karara ait “kanun faydasına bozma” dediğimiz başvuruyu yaptığını işaret etti. Yeniocak, bunun üzerine tüketici süreçleri ile ilgili davalara bakan Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin, emsal müracaatlarla ilgili bir içtihat oluşturmak bakımından belgeyi ele aldığını ve işlerin bu noktada tüketici aleyhinde değişmeye başladığına dikkat çekti.
Yeniocak, ülkenin ticaret hayatı bakımından stratejik değere sahip bu sıkıntıyı ele alan Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin, aracı hizmet sağlayıcı konumundaki alışveriş platformlarının, satın alınan eserlerle ilgili sorunlardan ötürü sorumlu tutulamayacakları tarafında bir karar verdiğini belirtti. Yargıtay’ın bu kararda değerli bir yanılgı yaptığını lisana getiren Yeniocak, “Yargıtay, destek olarak yalnızca elektronik ticareti düzenleyen Kanundan ve Yönetmelikten bahsetmiştir. Ne var ki, kararda destek olarak gösterilen, e-ticarete ait Kanun ve Yönetmelik düzenlemeleri, daha çok, cürüm teşkil eden içerikler ya da marka ihlali ve gibisi fikrî – sınai hak ihlalleriyle ilgili olarak bu tıp aracı platformların sorumluluklarını sonlandıran kurallar olup platform üzerinden yapılan satışlardan sorumluluk bahsiyle ilgili değildir.” açıklamasında bulundu.Oysaki tüketicilerin, bu tıp aracı hizmet sağlayıcılar vasıtasıyla yaptıkları alışverişlerle ile ilgili Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da özel bir kural yer aldığına dikkat çeken Yeniocak, “Yargıtay’ın verdiği kararda bu kuraldan hiç bahsedilmediğini görülüyor. Ki bu, sonucu direkt ilgilendiren değerli bir eksikliktir. Yargıtay, bu davada asıl olarak uygulaması gereken kuralı gözden kaçırmıştır.” biçiminde konuştu.
Yargıtay’ın kararı, tüketicitler açısından şanssız olmuştur
Yeniocak, ”Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 48. unsurunun 5. fıkrasına baktığınızda, bu tıp alışveriş platformlarının (aracı hizmet sağlayıcıların), platform üzerinden yapılan satışlarla ilgili olarak, tüketicilere karşı sorumlu olduklarını belirten Yeniocak, bilhassa, bu fıkranın ikinci cümlesini ve kararın münasebetini okuduğumuzda, internet üzerinden yapılan satışlara aracılık eden internet sitelerinin tüketicilere karşı sorumluluklarının vurgulandığını ve bu kararın Kanuna bu emelle konulduğunu lisana getirdi. Hâl böyleyken Yargıtay’ın bu unsura, hususun münasebetine hiç değinmeden, tüm Ülkenin ticari ömrü ve tüketiciler hakkındaki çok kıymetli bir hususta bu türlü bir karar vermiş olması şanssız olmuştur.” dedi.
Alışveriş sitelerinin hukuk sitemi açısından hataları
Umut Yeniocak, “Çoğu vakit satış bedelini tüketiciden direkt tahsil eden, tüketicilerin alışveriş kararlarını yönlendirme potansiyeli bulunan, yaptıkları reklam, promosyon ve gibisi faaliyetlerle birtakım satıcıları öne çıkaran, tüketicileri bu satıcılarla alışverişe teşvik eden, bu kadar güçlü ve tesirli ticaret aktörlerinin, aracılık yaptıkları satışlardan büsbütün sorumsuz olduklarını kabul etmek, hukuk sistemimiz bakımından da büyük bir yanılgıdır.” biçiminde konuştu. Yargıtay’ın bu kusurlu kararını kısa müddet içerisinde yine gözden geçireceğine inandığını belirten Yeniocak, “Aksi hâlde bu uygulama, tüketiciler ve tüm Ülke iktisadı bakımından büyük sorunlara sebep olacaktır.” biçiminde konuştu.
